شناسایی موانع ارتقای کیفیت آموزش در مناطق محروم
کلمات کلیدی:
کیفیت آموزش, مناطق محروم, موانع ساختاری, انگیزش معلمان, مشارکت محلی, تحلیل مضمونچکیده
هدف از این پژوهش، شناسایی موانع ارتقای کیفیت آموزش در مناطق محروم ایران با تمرکز بر دیدگاه معلمان، مدیران و کارشناسان آموزشی بود. این پژوهش از نوع کیفی و با رویکرد تحلیل مضمون انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۴ نفر از معلمان، مدیران مدارس و کارشناسان آموزشی دارای تجربه در حوزه آموزش در مناطق محروم بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری شد و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo و از طریق روش تحلیل مضمون شش‌مرحله‌ای براون و کلارک صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که موانع ارتقای کیفیت آموزش در سه مقوله‌ی اصلی طبقه‌بندی می‌شوند: ۱) موانع ساختاری و زیرساختی شامل کمبود امکانات فیزیکی، ضعف منابع مالی، نبود فناوری آموزشی، ضعف ایاب‌وذهاب و تمرکزگرایی؛ ۲) موانع انسانی و حرفه‌ای شامل کمبود نیروی متخصص، انگیزه پایین معلمان، ضعف توانمندی حرفه‌ای، بی‌اعتمادی خانواده‌ها به آموزش، ناکارآمدی ارزیابی‌ها، و نبود مشاوران؛ و ۳) موانع فرهنگی و اجتماعی شامل مشکلات اقتصادی خانواده‌ها، نگرش منفی به تحصیل، چالش‌های زبانی، ناپایداری جمعیت و ضعف مشارکت محلی. ارتقای کیفیت آموزش در مناطق محروم مستلزم رویکردی جامع است که همزمان به عوامل ساختاری، انسانی و فرهنگی توجه داشته باشد. سیاست‌گذاری مؤثر در این زمینه باید تمرکززدایی، توانمندسازی معلمان، تقویت زیرساخت‌ها و مشارکت‌جویی محلی را در اولویت قرار دهد.
دانلودها
مراجع
Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage Publications.
Ghasemi, A. (2019). Migration and Educational Challenges in Disadvantaged Areas of Iran. Iranian Journal of Sociology, 20(2), 89–112.
Iran Human Rights Center. (2022). Report on Educational Inequality in Iran’s Marginalized Provinces.
Mousavi, H. (2020). Socioeconomic Barriers to Education in Iran’s Poor Regions. Journal of Educational Research, 15(1), 45–59.
Pourebrahim, N. (2021). Language Barriers in Multilingual Classrooms: A Case Study in Sistan. Journal of Multicultural Education, 12(3), 98–110.
Rahimi, M. (2018). Structural Centralism and Educational Planning: Barriers to Local Autonomy in Iran’s Rural Schools. Educational Policy Research, 10(2), 34–50.
Sadeghi, M., & Mahmoudi, A. (2021). Quality of Education in Disadvantaged Areas: Challenges and Strategies. Iranian Journal of Education, 18(4), 76–93.
Sen, A. (1999). Development as Freedom. Oxford University Press.
Shirvani, R., & Ghaffari, S. (2020). Teacher Shortage and Educational Inequality in Iran: A Regional Analysis. Quarterly of Educational Planning, 9(1), 57–74.
Tavakol, A., & Ahmadi, F. (2019). Poverty and School Dropout in Southern Iran. Social Welfare Quarterly, 19(3), 133–151.
UNESCO. (2020). Global Education Monitoring Report: Inclusion and Education – All Means All. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
