طراحی الگوی گذر از موانع شیشه‌ای با رویکرد جانشین‌پروری زنان برای پست‌های کلیدی مدیریتی در سازمان‌های دولتی
کلمات کلیدی:
موانع شیشه‌ای, جانشین‌پروری, توانمندسازی, فرهنگ‌سازمانی حمایت‌گر, ارتقای جایگاه زنانچکیده
هدف این پژوهش، طراحی و اعتباریابی الگویی برای گذر از موانع شیشه‌ای با تأکید بر جانشین‌پروری زنان جهت تصدی پست‌های کلیدی مدیریتی در سازمان‌های دولتی است. این مطالعه با رویکرد ترکیبی (کیفی و کمی) انجام شد. در بخش کیفی، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 20 نفر از خبرگان و مدیران زن در سازمان‌های دولتی به‌کار گرفته شد و داده‌ها با روش تحلیل مضمون بررسی گردید. در بخش کمی، جامعه آماری شامل 5912 نفر از مدیران و کارکنان زن سازمان‌های دولتی استان مازندران بود که بر اساس جدول کرجسی و مورگان 210 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق‌ساخته شامل 16 بعد و 73 مؤلفه بود که روایی آن با شاخص‌های CVI و CVR و پایایی آن با آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی تأیید شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. تحلیل کیفی منجر به شناسایی 134 کد اولیه گردید که پس از تلفیق و پالایش به 73 مضمون پایه، 16 مضمون سازمان‌دهنده و 5 مضمون فراگیر تقلیل یافت. ابعاد اصلی استخراج‌شده شامل توانمندسازی و توسعه مهارت‌ها، فرهنگ‌سازمانی حمایت‌گر، شناسایی استعدادها، ابتکار سازمانی و ارتقای جایگاه زنان بود. نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد تمامی ابعاد شناسایی‌شده تأثیر مثبت و معناداری بر گذر از موانع شیشه‌ای دارند و مدل نهایی از برازش مطلوب برخوردار است. یافته‌ها بیانگر آن است که اجرای نظام‌مند مؤلفه‌های شناسایی‌شده می‌تواند زمینه کاهش تبعیض‌های جنسیتی، بهبود عدالت سازمانی و ارتقای نقش زنان در پست‌های کلیدی مدیریتی را فراهم سازد. الگوی ارائه‌شده می‌تواند به‌عنوان چارچوبی بومی برای توانمندسازی و جانشین‌پروری زنان در سازمان‌های دولتی مورد استفاده قرار گیرد.
دانلودها
مراجع
Akkaya, B., & Bagieńska, A. (2022). The Role of Agile Women Leadership in Achieving Team Effectiveness Through Interpersonal Trust for Business Agility. Sustainability, 14(7), 4070. https://doi.org/10.3390/su14074070
Akpa, V., Smith, J., & Doe, P. (2025). Women in leadership succession planning. International Journal of Public Administration, 48(2), 123-140.
Amin, A., & Asher, B. (2025). Breaking glass ceilings in government organizations. Journal of Gender Studies, 37(1), 15-32.
Ariasih, M. P., Putra, K. E. S., & Suarmanayasa, I. N. (2024). Entrepreneurial Leadership Impact on MSME Women’s Business Perfomance in Denpasar City. Jurnal Ekonomi, 29(1), 60-77. https://doi.org/10.24912/je.v29i1.2013
Baker, J., Clark, L., & Nguyen, T. (2022). Cultural barriers to women in management. Management Review Quarterly, 72(4), 489-507.
Dowling, J. (2017). Invisible barriers for women advancement. Leadership & Organization Development Journal, 38(6), 812-828.
Farah, S., Ibrahim, R., & Khan, M. (2020). Gender glass ceiling myths. Journal of Business Ethics, 165(3), 421-435.
Gallardo Pérez, J., Torres, M., & Ruiz, A. (2021). Women in EU managerial positions. European Management Journal, 39(2), 160-172.
Gano, G., & Boateng, A. (2012). Career path and organizational behaviour impacts. African journal of business management, 6(4), 68-75.
Hoque, M. S., & Islam, N. (2022). Leadership Behaviors of Women Entrepreneurs in SME Sector of Bangladesh. Businesses, 2(2), 228-245. https://doi.org/10.3390/businesses2020016
Imadoglu, Y., Park, H., & Lee, S. (2020). Women career advancement challenges in emerging markets. Asia Pacific Journal of Management, 37(1), 80-97.
Isna. (2023). Report on Women's Management Rates. Iranian Students' News Agency (ISNA)
Kabordi, T., & Saed, R. (2019). Structural barriers for women career growth. Public Sector Management Review, 15(3), 201-215.
Mahat, R. (2025). Advancing women in government roles: Succession planning models. Government Leadership Journal, 29(1), 45-59.
Mohammadi-Far, N. (2023). The Role and Importance of Assuming Leadership Positions in Women's Political Empowerment. Global Politics, 12(1), 97-131.
Padierna, J., Lopez, G., & Santos, E. (2020). Succession planning strategies for women. Journal of Organizational Change Management, 33(4), 675-692.
Pearson, E. (2024). The Radical Right: Misogyny, Masculinities and Women’s Leadership. 147-180. https://doi.org/10.1093/oso/9780197772072.003.0006
Sawalhi, R. (2025). Women’s Educational Leadership and Career Readiness: New Perspectives and Innovative Tools. Jems, 6(2), 72-83. https://doi.org/10.2979/jems.00030
Statistical Center of Iran. (2015). Labor Force Statistics Report. Statistical Center of Iran
Zammit, S. (2021). Building leadership pipelines for women in public administration. International Public Management Journal, 24(5), 589-610.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Mona Jahanian, Farhad Nejad Haji Ali Irani, Yahya Dadash Karimi, Esmaeil Omranzadeh (Author)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
