تحلیل کیفی موانع پیاده‌سازی آموزش مبتنی بر مسئله در مدارس دولتی
کلمات کلیدی:
آموزش مبتنی بر مسئله, موانع اجرایی, مدارس دولتی, تحلیل کیفی, برنامه درسی, نوآوری آموزشیچکیده
هدف این پژوهش، شناسایی و تحلیل کیفی موانع پیاده‌سازی آموزش مبتنی بر مسئله (PBL) در مدارس دولتی ایران از دیدگاه معلمان، مدیران و کارشناسان آموزشی بود. این مطالعه با رویکرد کیفی و با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوای استقرایی انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۸ نفر از معلمان، مدیران و متخصصان آموزشی مدارس دولتی شهر تهران بودند که به‌صورت هدفمند و با رعایت اصل تنوع نمونه‌گیری شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo و طی مراحل کدگذاری اولیه، استخراج مفاهیم، تشکیل زیرمقوله‌ها و مقوله‌های اصلی انجام شد. یافته‌های پژوهش به استخراج سه مقوله اصلی شامل: «موانع ساختاری و سازمانی»، «موانع فردی و نگرشی» و «چالش‌های برنامه درسی و محتوایی» منجر شد. در هر مقوله، زیرمقوله‌هایی نظیر کمبود منابع، تراکم کلاس، زمان ناکافی، مقاومت معلمان، نگرش منفی والدین، ضعف در مهارت‌های حرفه‌ای، ناسازگاری محتوای درسی، نبود الگوهای طراحی و ارزیابی ناکارآمد شناسایی گردید. این یافته‌ها تصویری چندوجهی از موانع اجرایی PBL در مدارس دولتی ارائه می‌دهند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اجرای آموزش مبتنی بر مسئله در مدارس دولتی ایران با موانع پیچیده‌ای در سطوح مختلف ساختاری، فردی و برنامه‌ای مواجه است. رفع این موانع مستلزم بازنگری در سیاست‌های آموزشی، توانمندسازی معلمان، ایجاد زیرساخت‌های لازم و بازطراحی برنامه‌های درسی است.
دانلودها
مراجع
Barrows, H. S. (1996). Problem-based learning in medicine and beyond: A brief overview. New directions for teaching and learning, 1996(68), 3–12.
Belland, B. R., French, B. F., & Ertmer, P. A. (2009). Validity and problem-based learning research: A review of instruments used to assess intended learning outcomes. Interdisciplinary Journal of Problem-Based Learning, 3(1), 59–89.
Dolmans, D. H., De Grave, W., Wolfhagen, I. H., & Van Der Vleuten, C. P. (2005). Problem-based learning: Future challenges for educational practice and research. Medical education, 39(7), 732–741.
Ertmer, P. A., & Simons, K. D. (2006). Jumping the PBL implementation hurdle: Supporting the efforts of K–12 teachers. Interdisciplinary Journal of Problem-Based Learning, 1(1), 5.
Hmelo-Silver, C. E. (2004). Problem-based learning: What and how do students learn? Educational Psychology Review, 16(3), 235–266.
Hung, W. (2011). Theory to reality: A few issues in implementing problem-based learning. Educational Technology Research and Development, 59(4), 529–552.
Mergendoller, J. R., Maxwell, N. L., & Bellisimo, Y. (2006). The effectiveness of problem-based instruction: A comparative study of instructional methods and student characteristics. The Interdisciplinary Journal of Problem-Based Learning, 1(2), 49–69.
Rahimi, M., & Sajjadi, S. M. (2019). Barriers to applying new educational methods in Iranian schools: A review study. Iranian Journal of Educational Studies, 2(1), 65–77.
Safari, M., & Salehi, A. (2020). A review of educational reforms in Iranian schools: From policy to practice. Journal of Education and Learning, 9(4), 23–33.
