بررسی ابعاد عدالت آموزشی از دیدگاه دانش‌آموزان ساکن مناطق مرزی ایران
کلمات کلیدی:
عدالت آموزشی, مناطق مرزی, دانشآموزانچکیده
این پژوهش با هدف بررسی ابعاد عدالت آموزشی از دیدگاه دانش‌آموزان ساکن مناطق مرزی ایران انجام شد. این مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوا انجام گرفت. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۴ دانش‌آموز مقطع متوسطه دوم ساکن مناطق مرزی جمع‌آوری شد تا اشباع نظری حاصل گردد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo تحلیل شد و کدگذاری باز، محوری و انتخابی به استخراج مضامین اصلی منجر گردید. نتایج نشان داد که عدالت آموزشی در چهار بعد دسترسی، کیفیت آموزش، برخورد و نگرش، و فرصت‌های آینده تجربه می‌شود. دانش‌آموزان با مشکلاتی مانند فاصله زیاد از مدرسه، کمبود امکانات آموزشی، تبعیض‌های قومیتی و جنسیتی، و محدودیت در مشاوره و فرصت‌های تحصیلی مواجه بودند. این عوامل موجب کاهش انگیزه و مشارکت آنان در آموزش شد و احساس بی‌عدالتی و نابرابری را تقویت کرد. تحقق عدالت آموزشی در مناطق مرزی ایران نیازمند سیاست‌های هدفمند و بومی‌سازی‌شده است که بر رفع موانع ساختاری، توجه به ویژگی‌های فرهنگی و قومی، و تقویت فرصت‌های تحصیلی و مهارتی تمرکز داشته باشد. توجه به صدای دانش‌آموزان و بازتوزیع عادلانه منابع می‌تواند گامی مهم در جهت ارتقاء کیفیت و عدالت در آموزش مناطق مرزی باشد.
دانلودها
مراجع
Amini, R., & Mahmoudi, M. (2018). Challenges of Educational Justice in Iran: A Qualitative Study. Iranian Journal of Educational Sociology, 1(2), 45-62.
Banks, J. A. (2015). Cultural Diversity and Education: Foundations, Curriculum, and Teaching (6th ed.). Routledge.
Field, S., Kuczera, M., & Pont, B. (2007). No More Failures: Ten Steps to Equity in Education. OECD Publishing.
Heyneman, S. P. (2011). The Role of Textbooks in a Modern System of Education: Towards High Quality Education for All. European Journal of Education, 46(3), 279–295.
Mertens, D. M. (2020). Research and Evaluation in Education and Psychology: Integrating Diversity With Quantitative, Qualitative, and Mixed Methods (5th ed.). SAGE Publications.
Mirzazadeh, A., & Rahimi, F. (2020). Equity in Education: A Case Study of Border Schools in Iran. Journal of Educational Management, 12(4), 718-1001.
MoE (Ministry of Education, Iran). (2021). Annual Report on Educational Access in Underprivileged Regions. Tehran: Department of Research and Planning.
OECD. (2012). Equity and Quality in Education: Supporting Disadvantaged Students and Schools. OECD Publishing.
Patton, M. Q. (2015). Qualitative Research & Evaluation Methods (4th ed.). SAGE Publications.
Sen, A. (1999). Development as Freedom. Oxford University Press.
Skutnabb-Kangas, T. (2000). Linguistic Genocide in Education–or Worldwide Diversity and Human Rights? Routledge.
Thompson, G. (2016). Student Perceptions of School Fairness and Equity: A Qualitative Inquiry. Journal of Educational Change, 17(4), 433–450.
UNESCO. (2020). Global Education Monitoring Report: Inclusion and Education – All Means All. Paris: UNESCO.
UNICEF. (2019). Addressing the Learning Crisis in Remote and Marginalized Communities. New York: UNICEF.
