تحلیل محتوای تجارب معلمان در اجرای آموزش محیط‌زیستی در مدارس ابتدایی
کلمات کلیدی:
آموزش محیط‌زیستی, معلمان ابتدایی, تحلیل محتوا, موانع آموزشی, روش‌های تدریس, تهرانچکیده
هدف این پژوهش تحلیل محتوای تجارب معلمان ابتدایی در اجرای آموزش محیط‌زیستی در مدارس شهر تهران بود. این مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساخت‌یافته با ۲۶ معلم دوره ابتدایی در تهران گردآوری شد. نمونه‌گیری هدفمند و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo انجام شد. نتایج شامل سه مقوله اصلی بود: موانع اجرای آموزش محیط‌زیستی (شامل کمبود منابع آموزشی، عدم حمایت سازمانی، چالش‌های زمانی، مقاومت دانش‌آموزان و کمبود دانش تخصصی معلمان)، راهبردهای به‌کاررفته توسط معلمان (فعالیت‌های عملی، روش‌های تعاملی، تلفیق دروس، مشارکت خانواده و جامعه، استفاده از فناوری آموزشی و تقویت انگیزش دانش‌آموزان)، و نتایج درک‌شده از آموزش (ارتقاء آگاهی زیست‌محیطی، تغییر رفتار دانش‌آموزان، تأثیر مثبت بر جو مدرسه، افزایش علاقه به یادگیری و درونی‌سازی ارزش‌های اخلاقی). با وجود موانع ساختاری و محتوایی، معلمان با بهره‌گیری از روش‌های خلاقانه و تلفیقی توانسته‌اند آموزش محیط‌زیستی را در کلاس‌های ابتدایی به‌صورت مؤثر اجرا کنند. این پژوهش بر ضرورت حمایت نهادی، آموزش تخصصی معلمان و فراهم‌سازی منابع آموزشی بومی‌شده تأکید می‌کند.
دانلودها
مراجع
Abbaszadeh, A., Shobeiri, S. M., & Yavari, M. (2019). The evaluation of environmental education in Iranian elementary textbooks. Journal of Environmental Education Research, 21(3), 245–261.
Esmaeili, M., Sheibani, H., & Ghasemi, H. (2020). Teachers’ knowledge and attitudes towards environmental education in primary schools in Iran. Iranian Journal of Environmental Education, 11(2), 77–94.
Ferreira, J., Ryan, L., & Tilbury, D. (2007). Mainstreaming education for sustainable development in initial teacher education in Australia: A review of existing professional development models. Journal of Education for Teaching, 33(2), 225–239.
Gough, A. (2018). Teachers as researchers in environmental education: Some thoughts about purpose and practice. Environmental Education Research, 24(9), 1260–1274.
Krasny, M. E., & Dillon, J. (2013). Trading zones in environmental education: Creating transdisciplinary dialogue. Environmental Education Research, 19(5), 593–612.
Mogias, A., Koutsouki, D., & Tsourti, E. (2022). Barriers to environmental education integration in elementary curricula: Teachers’ perceptions and challenges. International Journal of Educational Research Open, 3(1), 100112.
Moradi, S., & Sharifzadeh, H. (2021). An analysis of the challenges of implementing environmental education in Iranian schools. Iranian Journal of Environmental Studies, 12(4), 115–132.
Palmer, J. A. (2003). Development of concern for the environment and formative experiences of educators. The Journal of Environmental Education, 24(3), 26–30.
Rickinson, M., Lundholm, C., & Heimlich, J. (2004). Environmental learning: Insights from research into the student experience. Springer.
Stevenson, R. B., Brody, M., Dillon, J., & Wals, A. E. J. (2013). International handbook of research on environmental education. Routledge.
Tilbury, D. (1995). Environmental education for sustainability: Defining the new focus of environmental education in the 1990s. Environmental Education Research, 1(2), 195–212.
UNESCO. (2017). Education for Sustainable Development Goals: Learning Objectives. Paris: UNESCO Publishing.
UNESCO. (2021). Learn for Our Planet: A Global Review of How Environmental Issues Are Integrated in Education. Paris: UNESCO.
