تحلیل راهبردهای آموزش سواد دیجیتال در خدمت عدالت آموزشی
کلمات کلیدی:
سواد دیجیتال, عدالت آموزشی, تحلیل مضمون, آموزش الکترونیکی, شکاف دیجیتال, توانمندسازی معلمانچکیده
هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل راهبردهای آموزش سواد دیجیتال در راستای تحقق عدالت آموزشی در نظام آموزش رسمی ایران است. این مطالعه با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد. داده‌ها از طریق ۲۳ مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با متخصصان حوزه آموزش دیجیتال، سیاست‌گذاران آموزشی، و معلمان مجرب در شهر تهران گردآوری شد. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند انجام گرفت و مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار NVivo بهره گرفته شد. یافته‌ها منجر به استخراج سه مقوله اصلی شامل «سیاست‌گذاری و راهبردهای کلان»، «توانمندسازی مدرسه و معلمان»، و «حمایت از یادگیرندگان» شد. در سطح زیرمقوله‌ها، مواردی مانند تدوین سیاست‌های عدالت‌محور، طراحی نظام ارزیابی، آموزش مهارت‌های دیجیتال به معلمان، تجهیز زیرساخت مدارس، حمایت روانی از معلمان، تأمین دسترسی برابر دانش‌آموزان، تولید محتوای بومی و آموزش یادگیری خودراهبر شناسایی شدند. نقل‌قول‌های شرکت‌کنندگان حاکی از وجود فاصله زیاد میان وضعیت مطلوب و وضعیت موجود در زمینه عدالت دیجیتال است. تحلیل راهبردهای آموزش سواد دیجیتال نشان می‌دهد که تحقق عدالت آموزشی نیازمند سیاست‌گذاری یکپارچه، همکاری بین‌بخشی، توانمندسازی معلمان، و حمایت هدفمند از یادگیرندگان است. این نتایج می‌تواند به سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان آموزشی در طراحی برنامه‌های عادلانه و فراگیر کمک نماید.
دانلودها
مراجع
Erstad, O., & Amdam, S. (2013). From protection to public participation: Configurations of digital literacy in the Nordic countries. Media International Australia, 146(1), 103-112.
Ghaffari, S., Ebrahimi, M., & Ranjbaran, A. (2022). Equity and access to online education in Iran: Lessons from the COVID-19 pandemic. Iranian Journal of Educational Sociology, 5(2), 85-98.
Livingstone, S., Mascheroni, G., & Staksrud, E. (2017). European research on children’s internet use: Assessing the past and anticipating the future. New Media & Society, 19(5), 699–716.
Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy? Computers & Education, 59(3), 1065–1078.
Ragnedda, M., & Muschert, G. W. (2018). Theorizing digital divides. Routledge.
Selwyn, N. (2016). Education and technology: Key issues and debates (2nd ed.). Bloomsbury Publishing.
van Dijk, J. A. (2020). The Digital Divide. Polity Press.
