طراحی الگوی عوامل تأثیرگذار بر نهادینه‌سازی مشارکت اجتماعی در مدارس
کلمات کلیدی:
مشارکت اجتماعی, نهادینه‌سازی, مدرسه, نظریه داده‌بنیاد, سرمایه اجتماعی, رهبری مشارکتمحورچکیده
هدف پژوهش حاضر، طراحی الگویی از عوامل مؤثر بر نهادینه‌سازی مشارکت اجتماعی در مدارس شهری با رویکرد کیفی است. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش نظریه داده‌بنیاد انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۹ نفر از مدیران، معلمان، کارشناسان آموزشی و اولیای فعال در مدارس شهر تهران بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرم‌افزار NVivo انجام شد. تحلیل داده‌ها منجر به استخراج سه مقولهٔ اصلی شامل: زیرساخت‌های نهادی مدرسه (رهبری مشارکت‌محور، ساختار تصمیم‌گیری شفاف، توزیع اختیارات)، سرمایه اجتماعی مدرسه (اعتماد متقابل، انسجام هویتی، شبکه‌های ارتباطی مؤثر) و فرهنگ مشارکت در مدرسه (تربیت مشارکت‌پذیر، الگوسازی رفتاری، ارزش‌گذاری مشارکت) شد. این عوامل در قالب یک مدل مفهومی، نحوه تعامل و اثرگذاری متقابل در فرایند نهادینه‌سازی مشارکت اجتماعی را تبیین کردند. نتایج نشان می‌دهند که نهادینه‌سازی مشارکت اجتماعی در مدارس یک فرایند چندبعدی است که نیازمند توجه همزمان به ابعاد ساختاری، فرهنگی و اجتماعی مدرسه است. مدل ارائه‌شده می‌تواند در طراحی سیاست‌های آموزشی و ارتقاء سرمایه اجتماعی مدارس مورد استفاده قرار گیرد.
دانلودها
مراجع
هدف پژوهش حاضر، طراحی الگویی از عوامل مؤثر بر نهادینه‌سازی مشارکت اجتماعی در مدارس شهری با رویکرد کیفی است. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش نظریه داده‌بنیاد انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۹ نفر از مدیران، معلمان، کارشناسان آموزشی و اولیای فعال در مدارس شهر تهران بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرم‌افزار NVivo انجام شد. تحلیل داده‌ها منجر به استخراج سه مقولهٔ اصلی شامل: زیرساخت‌های نهادی مدرسه (رهبری مشارکت‌محور، ساختار تصمیم‌گیری شفاف، توزیع اختیارات)، سرمایه اجتماعی مدرسه (اعتماد متقابل، انسجام هویتی، شبکه‌های ارتباطی مؤثر) و فرهنگ مشارکت در مدرسه (تربیت مشارکت‌پذیر، الگوسازی رفتاری، ارزش‌گذاری مشارکت) شد. این عوامل در قالب یک مدل مفهومی، نحوه تعامل و اثرگذاری متقابل در فرایند نهادینه‌سازی مشارکت اجتماعی را تبیین کردند. نتایج نشان می‌دهند که نهادینه‌سازی مشارکت اجتماعی در مدارس یک فرایند چندبعدی است که نیازمند توجه همزمان به ابعاد ساختاری، فرهنگی و اجتماعی مدرسه است. مدل ارائه‌شده می‌تواند در طراحی سیاست‌های آموزشی و ارتقاء سرمایه اجتماعی مدارس مورد استفاده قرار گیرد.
