تدوین الگوی مفهومی راهبردهای مدرسه در تربیت دانش‌آموز مسئولیت‌پذیر
کلمات کلیدی:
تربیت اخلاقی, مسئولیت‌پذیری, راهبردهای مدرسه, تحلیل مضمون, آموزش ارزش‌ها, یادگیری مشارکتیچکیده
هدف این پژوهش، تدوین الگوی مفهومی راهبردهای مدرسه در تربیت دانش‌آموز مسئولیت‌پذیر از طریق تحلیل تجارب خبرگان آموزشی است. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعه پژوهش شامل ۲۰ نفر از معلمان، مدیران، مشاوران و متخصصان تعلیم و تربیت در شهر تهران بود که به‌صورت هدفمند و با روش گلوله‌برفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Nvivo و تا رسیدن به اشباع نظری صورت گرفت. اعتبار داده‌ها از طریق بازبینی مشارکت‌کنندگان و تحلیل‌گران همکار تأیید شد. نتایج تحلیل مضمون منجر به شناسایی سه مقوله اصلی شامل "ساختارهای تربیتی مدرسه"، "تعاملات انسانی و فرهنگی مدرسه" و "راهبردهای آموزشی و یادگیری" شد. هر یک از این مقولات دارای زیرمقوله‌های متعددی همچون تدوین چشم‌انداز تربیتی، ارزشیابی فرآیند تربیت، ارتباط مؤثر معلم و دانش‌آموز، الگوسازی رفتاری کارکنان، آموزش مهارت‌های زندگی، یادگیری مبتنی بر پروژه و تلفیق تربیت در محتوای درسی بودند. این مقولات در مجموع الگوی مفهومی نظام‌مندی را برای تقویت مسئولیت‌پذیری در مدرسه ارائه کردند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تقویت مسئولیت‌پذیری در دانش‌آموزان نیازمند راهبردهای چندلایه در سطوح ساختاری، فرهنگی و آموزشی مدرسه است. بهره‌گیری از الگویی نظام‌مند می‌تواند زمینه‌ساز تدوین سیاست‌های آموزشی مؤثر و اجرای برنامه‌های تربیتی کارآمد برای پرورش دانش‌آموزان متعهد و مسئول باشد.
دانلودها
مراجع
Berkowitz, M. W., & Bier, M. C. (2005). What works in character education: A research-driven guide for educators. Character Education Partnership.
Brady, L. (2006). Supporting responsible student behavior. Pearson Education Australia.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101.
Eccles, J. S., & Gootman, J. A. (2002). Community programs to promote youth development. National Academy Press.
Keller, K., & Karau, S. J. (2013). The importance of responsibility and accountability. Journal of Applied Psychology, 98(4), 681–693.
Lickona, T. (1991). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. Bantam Books.
Narvaez, D., Bock, T., Endicott, L., & Lies, J. (2004). Beyond the three Rs: A call for character education. Educational Leadership, 61(6), 24–29.
Watson, M. (2003). Learning to trust: Transforming difficult elementary classrooms through developmental discipline. Jossey-Bass.
Youniss, J., & Yates, M. (1997). Community service and social responsibility in youth. University of Chicago Press.
