شناسایی شاخص‌های آموزش مؤثر در راستای کاهش نابرابری‌های اجتماعی
کلمات کلیدی:
عدالت آموزشی, نابرابری اجتماعی, آموزش توانمندساز, سیاست‌گذاری آموزشی, تحلیل کیفیچکیده
هدف از این پژوهش شناسایی شاخص‌های آموزش مؤثر در راستای کاهش نابرابری‌های اجتماعی از منظر متخصصان و صاحب‌نظران حوزه آموزش و عدالت اجتماعی بود. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای کیفی انجام شد. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۴ نفر از متخصصان حوزه تعلیم‌وتربیت، برنامه‌ریزی درسی، جامعه‌شناسی آموزش و عدالت آموزشی در شهر تهران گردآوری شد. روش نمونه‌گیری هدفمند بود و مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo 12 تحلیل و کدگذاری شد. تحلیل داده‌ها منجر به شناسایی سه مقوله اصلی شامل «عدالت آموزشی»، «توانمندسازی اجتماعی از طریق آموزش» و «راهبردهای ساختاری و سیاستی در آموزش» شد. هر مقوله دارای چند زیرمقوله بود، از جمله: دسترسی برابر به منابع آموزشی، تنوع محتوای درسی، مشارکت خانواده، آموزش معلمان در حوزه عدالت، آموزش مهارت‌های زندگی، و سیاست‌گذاری مبتنی بر عدالت اجتماعی. مصاحبه‌شوندگان تأکید داشتند که آموزش زمانی می‌تواند به کاهش نابرابری‌های اجتماعی منجر شود که زمینه‌مند، مشارکتی، و عدالت‌محور طراحی شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تحقق آموزش مؤثر برای کاهش نابرابری‌های اجتماعی مستلزم بازنگری ساختاری در سیاست‌ها، محتوای درسی، شیوه‌های مدیریتی و نقش معلمان است. طراحی نظام‌های پایش عدالت آموزشی، تمرکز بر مهارت‌افزایی اجتماعی و کاهش تمرکز در مدیریت آموزش، از راهبردهای کلیدی برای رسیدن به این هدف است.
دانلودها
مراجع
Apple, M. W. (2004). Ideology and Curriculum. RoutledgeFalmer.
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241–258). Greenwood.
Darling-Hammond, L. (2010). The Flat World and Education: How America's Commitment to Equity Will Determine Our Future. Teachers College Press.
Freire, P. (1970). Pedagogy of the Oppressed. Herder & Herder.
Gewirtz, S. (2001). Cloning the Blairs: New Labour's programme for the re-socialization of working-class parents. Journal of Education Policy, 16(4), 365–378.
OECD. (2018). Equity in Education: Breaking Down Barriers to Social Mobility. OECD Publishing.
Reay, D. (2017). Miseducation: Inequality, education and the working classes. Policy Press.
Sayed, Y., & Ahmed, R. (2015). Education quality, and teaching and learning in South Africa: An overview. Africa Education Review, 12(1), 1–9.
Sen, A. (1999). Development as Freedom. Alfred A. Knopf.
UNESCO. (2015). Education 2030: Incheon Declaration and Framework for Action. Paris: UNESCO.
UNESCO. (2020). Global Education Monitoring Report 2020: Inclusion and Education: All Means All. Paris: UNESCO.
