شناسایی مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای معلم در بستر توسعه پایدار
کلمات کلیدی:
اخلاق حرفه‌ای معلم, توسعه پایدار, تحلیل مضمون, مسئولیت‌پذیری, رازداری حرفه‌ای, تربیت پایدارچکیده
هدف این پژوهش، شناسایی مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای معلم در بستر توسعه پایدار و تبیین ابعاد آن بر اساس تجربیات زیسته معلمان مدارس شهر تهران است. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون از نوع قیاسی–استقرایی انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۲۰ نفر از معلمان باسابقه و صاحب‌نظر در حوزه تعلیم و تربیت شهر تهران بودند که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و معیار حداکثر تنوع انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار NVivo تحلیل و کدگذاری شدند. تحلیل داده‌ها منجر به شناسایی سه مقوله اصلی شامل: «مسئولیت‌پذیری حرفه‌ای معلم»، «ارتباطات اخلاق‌مدارانه»، و «توسعه نگرش‌های پایدار در تربیت اخلاقی» شد. این مقولات دربرگیرنده ۱۸ زیرمقوله و بیش از ۷۰ مفهوم کلیدی بودند که نشان‌دهنده درک گسترده معلمان از اخلاق حرفه‌ای در تعامل با مسئولیت‌های آموزشی، ارتباطی و جهانی است. از جمله مؤلفه‌های مهم می‌توان به وجدان کاری، عدالت آموزشی، تعامل احترام‌آمیز، رازداری حرفه‌ای، آگاهی زیست‌محیطی، و تربیت اخلاقی در عمل اشاره کرد. یافته‌ها نشان می‌دهد که اخلاق حرفه‌ای معلم در شرایط کنونی باید با ابعاد توسعه پایدار بازتعریف شود. این بازتعریف می‌تواند به ارتقاء کیفیت آموزش، عدالت اجتماعی و پایداری فرهنگی کمک کند. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود برنامه‌های تربیت معلم با تأکید بر مؤلفه‌های اخلاقی چندبعدی و پایداری‌محور بازنگری شوند.
دانلودها
مراجع
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Prentice Hall.
Campbell, E. (2003). The ethical teacher. Open University Press.
Faraji, M., Mairi, F., & Sohrabi, B. (2019). Designing a model for professional ethics of teachers. Quarterly Journal of Comparative Education, 9(3), 110–133.
Nolet, V. (2009). Preparing sustainability-literate teachers. Teachers College Record, 111(2), 409–442.
Sockett, H. (2012). The moral base for teacher professionalism. Routledge.
Sterling, S. (2010). Transformative learning and sustainability: Sketching the conceptual ground. Learning and Teaching in Higher Education, 5(11), 17–33.
Strike, K. A., & Soltis, J. F. (2009). The ethics of teaching (5th ed.). Teachers College Press.
Tirri, K. (2010). Teacher values underlying professional ethics. Turkish Online Journal of Educational Technology, 9(2), 185–192.
UNESCO. (2017). Education for sustainable development goals: Learning objectives. Paris: UNESCO.
