شناسایی راهبردهای کلیدی برای تقویت تاب‌آوری فرهنگی در مدارس مناطق بحرانی
کلمات کلیدی:
تاب‌آوری فرهنگی, مدارس بحران‌زده, آموزش فرهنگی, سرمایه اجتماعی, تنوع فرهنگیچکیده
هدف این پژوهش شناسایی راهبردهای کلیدی برای تقویت تاب‌آوری فرهنگی در مدارس واقع در مناطق بحرانی است. این پژوهش با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۹ نفر از مدیران، معلمان، مشاوران و کارشناسان آموزشی شاغل در مدارس مناطق بحرانی شهر تهران بودند که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و با رعایت اصل تنوع حداکثری انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته گردآوری شده و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار NVivo نسخه ۱۲ استفاده شد و داده‌ها طی فرایند کدگذاری باز، مقوله‌بندی و شناسایی تم‌های اصلی تحلیل گردیدند. تحلیل داده‌ها منجر به استخراج سه مقوله اصلی شامل «توانمندسازی فرهنگی مدرسه»، «مدیریت بحران‌های فرهنگی» و «بازسازی سرمایه اجتماعی مدرسه» شد. هر یک از این مقوله‌ها شامل زیرمقوله‌هایی نظیر آموزش فرهنگی معلمان، توسعه برنامه درسی انعطاف‌پذیر، گفت‌وگوی بین‌فرهنگی، شناسایی تهدیدهای فرهنگی، و مشارکت اولیاء بود. نتایج نشان داد که تاب‌آوری فرهنگی در مدارس مناطق بحرانی یک پدیده چندلایه، زمینه‌مند و مشارکتی است. پژوهش حاضر نشان داد که برای تقویت تاب‌آوری فرهنگی در مدارس بحران‌زده، لازم است راهبردهایی تلفیقی و مدرسه‌محور طراحی و اجرا شوند. همچنین سیاست‌گذاران آموزشی باید به مدارس استقلال نسبی در تصمیم‌گیری‌های فرهنگی داده و زمینه مشارکت جامعه محلی را فراهم سازند. یافته‌ها می‌تواند مبنایی برای طراحی مداخلات فرهنگی و ارتقای کیفیت آموزش در مناطق آسیب‌پذیر باشد.
دانلودها
مراجع
Adger, W. N. (2000). Social and ecological resilience: are they related? Progress in Human Geography, 24(3), 347–364.
Ahmadi, H., & Rezvani, M. (2022). Cultural diversity and resilience in Iranian urban schools. Journal of Educational Policy Studies, 14(2), 89–105.
Dryden-Peterson, S. (2021). Right Where We Belong: How Refugee Teachers and Students Are Changing the Future of Education. Harvard University Press.
Grotberg, E. H. (2003). A Guide to Promoting Resilience in Children: Strengthening the Human Spirit. Bernard van Leer Foundation.
Leithwood, K., Harris, A., & Hopkins, D. (2020). Seven strong claims about successful school leadership revisited. School Leadership & Management, 40(1), 5–22.
Masten, A. S., & Motti-Stefanidi, F. (2020). Multisystem resilience for children and youth in disaster: Reflections in the context of COVID-19. Adversity and Resilience Science, 1(2), 95–106.
Obrist, B., Pfeiffer, C., & Henley, R. (2010). Multi-layered social resilience: A new approach in mitigation research. Progress in Development Studies, 10(4), 283–293.
